Słownik

Ktoś prze­klina, wyraża się nie­cen­zu­ral­nie

Jeśli cho­dzi o meta­fo­ryczne nazwy sub­stan­cji, które wydo­by­wają się z ust, to w pol­skiej fra­ze­olo­gii wygrywa piana (takie są tez kolo­ka­cje w NKJP). Połą­cze­nia smoła z ust nie znaj­duje nie tylko w NKJP, ale nawet w wyszu­ki­warce Google. Warto spraw­dzić, czy to wyra­że­nie to nie oka­zjo­na­lizm. W nade­sła­nym haśle brak cyta­tów i loka­li­za­cji, nie wiem też, jak używa sęe tego wyra­że­niu w zda­niu: czy smoła z ust się leje, czy toczy (jak piana), a może jest to tylko rze­czow­ni­kowe okre­śle­nie sytu­acji? Smoła dobrze pasuje do okre­śle­nia prze­kleń­stwa, koja­rzy się prze­cież z bru­dem, a także z pie­kłem. Kon­klu­zja: nie  jestem pewien, czy takie wyra­że­nie rze­czy­wi­ście wymaga już odno­to­wa­nia w słow­niku, ale jeśli tak, to jest skon­stru­owane popraw­nie, obra­zowe i zro­zu­miałe.

Kok­tajl z owo­ców i warzyw, zie­lony kok­tajl

Wcią­gnij takie porządne smufi rano, i o sło­dy­czach z pew­no­ścią zapo­mnisz.

ang. smo­othie.

ktoś bar­dzo się smuci, jest nie­szczę­śliwy nagle posmut­niał

ja smu­tam
ty smu­tasz
on/ona/ono smuta
my smu­tamy
oni smu­tają

Nie smu­taj.

Pierw­sze uży­cia tego cza­sow­nika w NKJP (z forów inter­ne­to­wych) pocho­dzą z roku 2005, można więc zało­żyć, że w roz­mo­wie poja­wił się jesz­cze wcze­śniej, ale nie­wiele. Jest to cie­kawe zastą­pie­nie cza­sow­nika zwrot­nego smu­cić się dery­wa­tem prost­szym, odmien­nym według naj­częst­szego w pol­sz­czyź­nie modelu koniu­ga­cyj­nego. Smu­tać lub smu­tać się, bo i w takiej postaci wystę­puje, jest brzmie­niowo bliż­sze okre­śle­nia smutno i smu­tek niż zmięk­czone smu­cić. Cza­sow­nik smu­cić (nie­zwrotny) ma zresztą od dzie­sią­tek lat oprócz zna­cze­nia pod­sta­wo­wego ‘mar­twić’ także dru­gie potoczne ‘maru­dzić’. Nie­wiel­kie jest nie­bez­pie­czeń­stwo pomy­le­nia smu­tać z rze­czow­ni­kiem smuta, który odnosi się do okresu zamętu w histo­rii Rosji. Warto wie­dzieć, że dzi­siej­szy rdzeń smut– zawiera histo­ryczny przed­ro­stek s– dodany do prar­dze­nia męt/mut. Wszy­scy Sło­wia­nie męt­ność wody prze­nie­śli meta­fo­rycz­nie na stan ducha.

Wyraz zaże­no­wa­nia niskim pozio­mem cze­goś. Czę­sto w połą­cze­niu ze sło­wem „żal”.

Zwy­kle w M. jako orzecz­nik.